W wielu miejscowościach możemy jeszcze zaobserwować gospodarstwa rolne, które doskonale prosperują. Bardzo często jest tak, że pojawiają się osoby, które chcą i często muszą odziedziczyć gospodarstwo rolne. Zazwyczaj będą to dzieci rolników, które po kilku latach wyjechały na studia, lub przeniosły się do innego miasta. Chcąc jednak utrzymać rodzinne tradycje, podejmują kroki pozwalające na dziedziczenie tego miejsca. Powstaje jednak potem pytanie, na jakich zasadach dziedziczone jest takie gospodarstwo rolne? Jakie procedury należy spełnić, aby wszystko odbyło się zgodnie z prawem? Czy nie będąc rolnikiem, mogę zostać wydziedziczony?
Na te i inne pytania odpowiemy w poniższym artykule. Dowiesz się z niego, na jakich zasadach dziedziczy się dzisiaj gospodarstwa rolne i czy może je odziedziczyć wyłącznie osoba będąca rolnikiem? Jak można odliczyć zachowek w sytuacji spadku, gdy w grę wchodzi rodzinne gospodarstwo rolne?
Prawo wskazujące na dziedziczenie
Obecne prawo jest bardzo przychylne w zakresie dziedziczenia spadku. Informacje w tym zakresie znajdziemy szczególnie w kodeksie cywilnym gdzie znajduje się odrębny tytuł poświęcony dziedziczeniu gospodarstw rolnych. Prawo to jednak nie odnosi się do spraw, które dotyczą śmierci spadkodawcy, mającej miejsce po dniu 13 lutym 2001 roku. Warto zatem zapoznać się z takimi elementami prawnymi, tym bardziej, że kodeks cywilny świadczący o dziedziczeniu gospodarstw rolnych, posiada tylko 30 artykułów. Podstawa również ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, ogranicza możliwość nabywania gospodarstw rolnych przez osoby, które co do zasady nie są rolnikami. Z tego też tytułu, wszelkie sprawy dotyczące dziedziczenia gospodarstw rolnych nie są wcale proste, a czasami mogą być nawet bardzo skomplikowane.
Spadki otwarte i ich zależność
Zdobywając grunty rolne, możemy się spodziewać z koniecznością przestudiowania przepisów prawnych. W sytuacji, kiedy zgon spadkodawcy nastąpił po 14 lutym 2001 roku, sytuacja z takim dziedziczeniem jest zdecydowanie prostsza, ponieważ stosuje się tutaj jedynie niektóre zasady szczególne, w zakresie prawa cywilnego. Dziedziczenie gospodarstwa rolnego następuje w sytuacji, jeżeli spadkodawca w testamencie obciążył spadkobiercą zapisem, który nakłada na spadkobiercę obowiązek przekazania zapisobiercy określonych składników mienia albo kwot. Brana jest wtedy pod uwagę wielkość i stan gospodarstwa rolnego, będącego przedmiotem zniesienia własności. Spadkobierca będzie też zobowiązany do terminowego spłacenia współwłaściciela uprawnionego do otrzymania części z takiego gospodarstwa rolnego.
Innym przypadkiem jest podział gospodarstwa rolnego, którego wykup, byłby sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej. Może to wyniknąć w sytuacji, kiedy przedmiotem zapisu na spadkobiercy jest część gospodarstwa rolnego. W tej sytuacji może to mieć wtedy odwrotny skutek, dlatego spadkobierca, może żądać w sądzie zmiany przedmiotu zapisu na świadczenie pieniężne.
Zachowek jest więc bardzo ważnym elementem w prawie cywilnym i tutaj sąd może zmniejszyć, rozłożyć na raty lub odroczyć spłatę takiego zachowku.
Musimy też wziąć pod uwagę, że gospodarstwo rolne może też być miejscem zadłużonym, dlatego odpowiedzialność za długi spadkowe, związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, ponosi również spadkobierca w momencie, kiedy przyjmuje dział spadku. Można zatem przyjąć gospodarstwo rolne, natomiast musimy wiedzieć, że inni spadkobiercy mogą domagać się od nas wpłaty, a sąd może być przychylny takiej decyzji.
Dziedziczenie ziemi rolnej to zatem dość skomplikowana sprawa, dlatego warto tutaj doradzić się prawnika, który prowadził takie lub podobne sprawy i doskonale zna się na prawie cywilnym. Jego wsparcie w tej sytuacji będzie nieocenione, a nam będzie zdecydowanie łatwiej przyjąć kroki związane z takim dziedziczeniem.
Przepisy cywilne określające dziedziczenie przez 14.02.2001
Prawo nie cofa się wstecz, ale nie w przypadkach spadkowych. Jeśli spadkodawca odszedł przed 14 lutym 2001 roku, ale w tym czasie z jakiś względów nie przeprowadzono po nim postępowania spadkowego, stosowane w tej sytuacji będą zasady obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy.
Dziedziczenie gospodarstw rolnych będzie tutaj zdecydowanie proszę procedurą. W tej sytuacji, gospodarstwo rolne może być dziedziczone tylko przez spadkobierców, którzy stale pracowali przy produkcji rolnej, lub też posiadali przygotowanie zawodowe do prowadzenia takiej produkcji. Innym argumentem przemawiającym za tym, aby miało miejsce stwierdzenie nabycia spadku gospodarstwa rolnego jest sytuacja, w której są osoby małoletnie, lub osoby pobierające naukę zawodu lub uczęszczające do szkół.
Podstawą nabycia spadku może być też trwała niezdolność do pracy osób, które zamieszkują takie gospodarstwo rolne. Wynika z tego, że jeżeli dzieci lub małżonek zmarłego nie spełniali wyżej wymienionych warunków, to w takiej sytuacji do dziedziczenia zazwyczaj zostaną powołane osoby z dalszej linii pokrewieństwa, albo rodzeństwo zmarłego, które spełnia jeden z powyższych warunków.
Sprzedaż gruntów rolnych
W dobie naszych czasów, możemy zaobserwować coraz częstszą sprzedaż gruntów rolnych. Gospodarstwa rolne upadają, gdyż nie opłaca się trzymać zwierząt domowych i hodowlanych, a prowadzenie upraw przysparza coraz większych problemów. Powstaje zatem pytanie, czy osoba dziedzicząca gospodarstwo rolne, ma prawo do jego obrotu. W przypadku dziedziczenia gospodarstwa rolnego, ustawa o kształtowaniu ustroju wypowiada się jasno, gdyż nie nakazuje względem spadkobierców prowadzenia takiego gospodarstwa przez co najmniej 5 lat. Spadkobierca nie musi również posiadać przygotowania rolniczego. Czasami rodzi się obawa, że nie będziemy mogli przejąć gospodarstwa rolnego ze względu na to, iż nie mamy przygotowania zawodowego. Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego również i w tym zakresie nie wymaga takich predyspozycji. Dziedziczenie ziemi jest zatem tutaj zasadne, gdyż wystarczy spełnić jeden z warunków przedstawionych w powyższym akapicie.
Przepisy te również pozwalają spadkobiercom na możliwość zlecenia prowadzenia gospodarstwa rolnego innym osobom. Nie musi to być prowadzenie osobiste, dlatego spadkobiercy mogą zatrudnić konkretne osoby do pracy.
Jeśli nie chcemy prowadzić własnego gospodarstwa rolnego, możemy zrobić sobie taką przerwę na co najmniej 5 lat od nabycia gospodarstwa, jak już wspomnieliśmy wyżej, dlatego warto odpowiednio przemyśleć obraną strategią, która może pomóc rozwojowi przyjętego gospodarstwa. Dziś może to być faktycznie problematyczne, ponieważ dyrektywy europejskie kreują określone normy, a także wymagania. Wiemy już kto może dziedziczyć gospodarstwo rolne, kiedy trzeba też się o taki spadek upomnieć. Jeśli wiemy, że możemy odziedziczyć gospodarstwo rolne, warto zapoznać się z przepisami dotyczącymi jego utrzymania, lub też zbycia.
Gospodarstwo rolne i co dalej?
Przyjmując gospodarstwo rolne po naszych rodzicach, lub innych krewnych, może pojawić się wiele pytań w naszych głowach. Jeżeli nie chcemy prowadzić takiego gospodarstwa rolnego, ale wiemy już, kto może dziedziczyć gospodarstwo rolne i zdajemy sobie sprawę z tego, że padnie właściwie na nas, możemy zastosować reguły wynikające z ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego.
Pozwalają one na prawo pierwokupu gospodarstwa rolnego przez dotychczasowego dzierżawcę, co dziś przecież dzieje się na wielu wsiach, że pola i właściwie całe gospodarstwo, dzierżawi osoba prowadząca większe gospodarstwo rolne.
Innym rozwiązaniem jest możliwość nabycia nieruchomości rolnej przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, ale jest to możliwość tylko w przypadkach wskazanych w ustawie. Nie mniej jednak są to rozwiązania, które mogą nam pozwolić ogarnąć spadek gospodarstwa rolnego, kiedy tak naprawdę nie mamy czasu na to, aby takie gospodarstwo prowadzić.
Sytuacja spadkowa, kiedy pod młotek sądowy wchodzi gospodarstwo rolne, wygląda zupełnie inaczej niż typowe spadki rodzinne, szczególnie wtedy kiedy takiego gospodarstwa mamy dużo. Będąc w takiej sytuacji, warto znać się na przepisach prawa, tym bardziej, że są one dość skomplikowane i będą od nas wymagały ogromnego zaangażowania przy wdrożeniu ich w proces spadkowy.
Dodaj komentarz