Na początku stycznia bieżącego roku Minister Rozwoju i Technologii, Krzysztof Paszyk potwierdził, że trwają prace nad zupełnie nową koncepcją programu mieszkaniowego. O tej wypowiedzi informowaliśmy w naszym poprzednim artykule poświęconym tematyce dopłat kredytowych. Nowy program mieszkaniowy miał być ogłoszony szybko. Okazuje się, że szef MRiT dotrzymał słowa, bo faktycznie w I kw. 2025 r. (dokładniej: 13 lutego) zostały zaprezentowane założenia całkowicie nowego programu mieszkaniowego. Dopłaty kredytowe nadal są planowane, ale na innych zasadach niż przewidywał niewprowadzony program „Mieszkanie na Start”. Nowy program pod nazwą „Klucz do mieszkania” przewiduje wsparcie dla kredytobiorców, lecz z limitem ceny 1 mkw. kupowanego lokum. System limitów nie wydaje się jednak najważniejszą zmianą.
Spis treści
Dopłaty generalnie bez rynku pierwotnego, ale z wyjątkiem
Minister Rozwoju i Technologii prezentując nowy program mieszkaniowy, a raczej jego bardzo ogólne zarysy, kilkakrotnie podkreślał kompromisowy charakter przedstawianych propozycji. Prawdopodobnie jednym z najważniejszych elementów kompromisu politycznego była decyzja o wykluczeniu rynku pierwotnego z systemu planowanych dopłat kredytowych. „Żadna złotówka z tego programu nie popłynie do deweloperów” – akcentował szef MRiT. Flipperzy mają być z kolei wykluczeni poprzez wymóg przynajmniej pięcioletniego posiadania lokum przez sprzedawcę. Wydaje się jednak, że wspieranie popytu na rynku wtórnym, bez wpływu dopłat na rynek pierwotny jest niemożliwe. Obydwa te rynki funkcjonują bowiem w bliskim sąsiedztwie i na siebie wpływają, co widzimy obserwując chociażby dane cenowe.
Od generalnej zasady związanej z brakiem wsparcia kredytowego zakupu nowych mieszkań ma być pewien wyjątek. Warto na niego zwrócić uwagę, choć wydaje się, że nie będzie miał on dużego znaczenia praktycznego jeśli program „Klucz do mieszkania” zostanie wprowadzony w planowanej formie. Otóż, nowe mieszkania objęte programem dopłat będą mogły oferować spółdzielnie mieszkaniowe, TBS-y oraz społeczne inicjatywy mieszkaniowe (SIM). Warunkiem będzie ograniczenie wysokości marży inwestora do 25%. Zachętą dla spółdzielni, TBS-ów oraz SIM-ów ma być możliwość późniejszego zarządzania wzniesionymi budynkami (przez kolejne 10 lat).
Gminy będą mogły kształtować limity cen za 1 mkw. lokali …
Drugim elementem kompromisowym w programie dopłat przedstawionym przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii jest system limitów ograniczających cenę mieszkania kupowanego z dopłatami kredytowymi (zwykle używanego). Mianowicie, MRiT proponuje ogólnopolski limit cenowy na poziomie 10 000 zł/mkw. lub 11 000 zł/mkw. (wyższa stawka tylko dla pięciu największych miast). Dodatkowo gminy mają otrzymać możliwość modyfikowania limitów cenowych obowiązujących na ich terenie. Nie wiemy jednak dokładnie, jak ma działać ten system zmiany limitów.
Nowy pomysł ministerstwa wydaje się dość kontrowersyjny. Limity z programów Mieszkanie dla Młodych oraz Rodzina na Swoim, które oparto o wskaźniki odtworzeniowe były rzeczywiście czasem nieco zawyżone lub zaniżone w niektórych miastach (względem cen metrażu). Nowe rozwiązanie może jednak wprowadzić jeszcze większe dysproporcje. W niektórych mniejszych miastach do programu mogłoby zakwalifikować się prawie 100% oferty z rynku wtórnego, a na przykład w Warszawie i Krakowie tylko mała część dostępnych używanych lokali (o ile samorząd nie podwyższyłby limitu cenowego).
Wsparcie budowy domu i lokale czynszowe to inne aspekty
Nie należy zapominać, że opisywany powyżej komponent własnościowy (pod nazwą „Pierwsze klucze”) ma być tylko częścią dużo szerszego programu znanego pod nazwą „Klucz do mieszkania”. W czasie swojej konferencji prasowej z 13 lutego 2025 roku minister Paszyk zapowiedział szereg innych działań. Chodzi o:
- wsparcie finansowe w budowie domów jednorodzinnych systemem gospodarczym
- wsparcie finansowe uczelni w budowie i remontach akademików
- pomoc dla osób starszych borykających się z brakiem windy w bloku
- znaczące zwiększenie (z 1 mld zł do 2,5 mld zł w 2025 r.) kwot przeznaczonych na budownictwo społeczne i komunalne
Minister Rozwoju i Technologii prezentując nowy program wielokrotnie podkreślał, że wsparcie nabywców mieszkań własnościowych jest tylko jednym z elementów szerszej strategii, z którego w polskich warunkach trudno zrezygnować.
Teraz czekamy na projekt ustawy oraz konkrety o dopłatach
Prezentacja założeń nowego programu mieszkaniowego była bez wątpienia interesująca, ale brakowało w niej wielu konkretów dotyczących między innymi mechanizmu dopłat kredytowych do zakupu pierwszego lokum. Dowiedzieliśmy się jedynie, że dopłaty będą zmniejszać koszt kredytu. Trudno na razie mówić o tym, o ile mniejszy mógłby być realny koszt kredytu po uwzględnieniu rządowej pomocy. Odpowiadając na pytania dziennikarzy minister Paszyk zwrócił uwagę, że zakłada długoterminową realizację programu dopłat (trwającą np. pięć lat). Pozostaje więc czekać na konkrety legislacyjne, bo szef MRiT zasugerował, że gotowy projekt ustawy zostanie przedstawiony dość szybko. Z pewnością poinformujemy o nim naszych czytelników.
Dodaj komentarz