Taksa notarialna – ile kosztuje notariusz przy kupnie mieszkania?

Obowiązujące przepisy niejako wymuszają pomoc notariusza w trakcie zakupu mieszkania (zobacz artykuł 158 kodeksu cywilnego). Sprzedaż nieruchomości gruntowej lub mieszkaniowej, która nie została udokumentowana w formie aktu notarialnego będzie nieważna od samego początku. Uczestnictwo notariusza w nieruchomościowej transakcji na pewno ma wiele zalet. Warto wspomnieć chociażby o większym bezpieczeństwie prawnym wynikającym z faktu, że umowę przygotuje specjalista. Taki ekspert, który ukończył aplikację notarialną, nie będzie oczywiście pracował za darmo. Zgodnie z obowiązującym prawem, za pomoc stronom transakcji notariuszowi należy się tak zwana taksa notarialna. Wyjaśniliśmy, ile wynosi taka opłata notarialna obciążająca strony transakcji. To ważna kwestia, bo koszty notarialne przy zakupie mieszkania są wyższe niż przypuszcza wiele osób.

Taksa notarialna nie może być większa niż w rozporządzeniu

W pierwszej kolejności, na pewno warto przypomnieć, że działalność notariuszy w wielu aspektach została uregulowana przez obowiązujące przepisy. Przykładem takiej regulacji jest między innymi ograniczenie poziomu wynagrodzenia pobieranego za określone czynności notarialne. Taksa notarialna została ograniczona przez Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Wspomniany akt prawny podaje, ile może wynosić maksymalna opłata notarialna. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wynegocjować z notariuszem kwotę mniejszą np. o 30%. Ta uwaga dotyczy zwłaszcza większych miast, gdzie kancelarii notarialnych jest całkiem sporo. Warto pamiętać, że stawki podawane w zaktualizowanym rozporządzeniu z 28 czerwca 2004 r. nie uwzględniają podatku VAT (23%).

Ile kosztuje notariusz przy kupnie mieszkania od dewelopera?

Odpowiedź na pytanie o opłaty notarialne przy zakupie mieszkania od dewelopera zależy od tego, w jakim stanie znajduje się nowy lokal. W przypadku nieukończonego mieszkania, trzeba bowiem zawrzeć umowę deweloperską, która musi mieć formę notarialną. Na całe szczęście, połowę kosztów notarialnych i sądowych związanych z zawarciem takiej umowy pokrywa deweloper.

Łączny koszt notariusza przy zakupie mieszkania od dewelopera można obliczyć uwzględniając następujące wydatki (aktualne według stanu z początku października 2021 roku):

• dzielona po połowie z deweloperem taksa za umowę deweloperską (dotycząca tylko budowanych mieszkań od dewelopera): (50% x (1010 zł + 0,40% od nadwyżki ceny mieszkania powyżej 60 000 zł)) + 23% VAT
• pokrywana w połowie przez dewelopera opłata sądowa za wpis roszczenia do księgi wieczystej gruntu (koszt ponoszony tylko w przypadku nieukończonych mieszkań): 150 zł
• dzielona z deweloperem ewentualna opłata za złożenie przez notariusza wniosku online o wpis roszczenia do księgi wieczystej gruntu: 200 zł + 23% VAT
• taksa notarialna za umowę sprzedaży mieszkania (dzielona według ustaleń stron): (50% x (1010 zł + 0,40% od nadwyżki ceny mieszkania powyżej 60 000 zł)) + 23% VAT
• opłata za potrzebne wypisy umowy deweloperskiej i umowy sprzedaży: 6 zł + 23% VAT za każdą rozpoczętą stronę
• opłata sądowa za założenie księgi wieczystej (100 zł) oraz wpis prawa własności (200 zł)
• opłata sądowa za ewentualny wpis hipoteki na rzecz banku (200 zł)
• należny podatek od czynności cywilnoprawnych za wpis hipoteki (19 zł)
• ewentualna opłata za składany przez notariusza online wniosek o założenie księgi wieczystej, wpis własności oraz wpis hipoteki na rzecz banku: 200 zł + 23% VAT

W nawiązaniu do powyższych informacji, trzeba poczynić kilka uwag. Po pierwsze, podane stawki dotyczące taksy notarialnej za akt i opłat za wypisy odzwierciedlają maksymalny poziom wynikający z ministerialnego rozporządzenia. Po drugie, zaprezentowany wzór na wyliczanie taksy od aktu notarialnego obejmuje nieruchomości o wartości wynoszącej 60 000 zł – 1 000 000 zł. Rozporządzenie z dnia 28 czerwca 2004 r. zawiera wzory dotyczące mieszkań o innej wartości. Po trzecie, wspomniana opłata za złożenie wniosku online o wpisy w księgach wieczystych (200 zł + 23% VAT) nie jest pobierana przez część notariuszy. Sąd Najwyższy potwierdził jednak, że notariusze mogą naliczać taki koszt (zobacz: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2013 r. – III CZP 5/13). Jeżeli będziemy chcieli obliczyć online opłaty notarialne, kalkulator często nie uwzględni wspomnianego kosztu.

Jakie są koszty notarialne przy zakupie mieszkania z drugiej ręki?

Ponad połowa sprzedawanych w Polsce mieszkań to lokale z tak zwanej drugiej ręki. Należy zatem sprawdzić, ile kosztuje notariusz w przypadku transakcji z rynku wtórnego. Podobnie jak dla nowego mieszkania, warto przedstawić pełną listę kosztów notarialnych. Wygląda ona następująco:

• taksa notarialna dotycząca umowy sprzedaży (podział według ustaleń stron): (50% x (1010 zł + 0,40% od nadwyżki ceny mieszkania powyżej 60 000 zł)) + 23% VAT
• opłata pobierana przez notariusza za wypisy umowy sprzedaży (zwykle trzy): 6 zł + 23% VAT za każdą rozpoczętą stronę
• opłata sądowa za wpis prawa własności (200 zł) oraz ewentualny wpis hipoteki (200 zł)
• podatek od czynności cywilnoprawnych związany z wpisem hipoteki na rzecz banku (19 zł)
• możliwa do pobrania przez notariusza opłata za złożenie wniosku online o wpis własności oraz hipoteki: 200 zł + 23% VAT

Tak samo jak w przypadku nowego mieszkania, podana powyżej taksa notarialna za akt i opłata za wypisy stanowi dopuszczalne przez przepisy maksimum. Koszty notarialne związane z zakupem używanego mieszkania są dzielone według ustaleń stron. Można je rozliczyć np. poprzez korektę ceny transakcyjnej lokalu. Warto jednak pamiętać, aby taka korekta została już uwzględniona w umowie przedwstępnej. Jeżeli strony zdecydują się zawrzeć umowę przedwstępną w formie notarialnej, to koszty zakupu mieszkania dodatkowo wzrosną. Trzeba podkreślić, że w przypadku transakcji na rynku wtórnym, do tych kosztów dodatkowo zalicza się podatek od czynności cywilnoprawnych (2,00% ceny zakupu). Wspomnianą daninę zawsze płaci nabywca używanego mieszkania.